Graag uw opmerkingen en andere interessante informatie. Bezoek ons Forum.
Hilarius Van Havenbergh werd geboren te Burcht op 10 juni 1917. Tweelingbroer Maurice volgde hem een aantal minuten later. Moeder Sylvie Dobbeleir en vader Jozef Van Havenberg hadden reeds 2 zonen (Leon °1909 en Frans °1910) en een dochter (Josephina ° 1913). Zij woonden op de Heirbaan. “Hilarius” werd na zijn geboorte al snel omgevormd tot “Larus” ( spreek uit met een doffe u, klemtoon op de a).
Larus en Maurice volgden les in het gemeenschapsonderwijs. Maar Larus ging absoluut niet graag naar school. Heel zijn leven zal hij daardoor moeite hebben om netjes te schrijven. Vader Jozef (“Jef”) en moeder Sylvie beslisten dat de tweeling dan maar beter kon gaan werken in plaats van hun broek te verslijten in de school. Een extra inkomen kon het gezin immers goed gebruiken.
Het ronddragen van kranten kwam toevallig op hun levenspad en ze namen de uitdaging met hun beider handen aan. Kranten bedelen werd vanaf dan hun levenswerk. Zoals het tweelingbroers past verdeelden ze netjes hun ronde (“onzen toer”) en een flinke samenwerking was hun kenmerk. Wat de een te weinig had, werd door de andere aangevuld.
De krantenbedeling breidde snel uit en ze spraken af dat Larus de ronde Burcht zou doen terwijl Maurice er in Kruibeke voor zou zorgen.
In 1940 brak de tijd aan dat ze beiden soldaat zouden worden: de oorlog stond voor de deur. Beiden gingen ze in dienst bij de “ponteniers” in Burcht. Ze moesten er allerlei zwaar materieel behandelen. Op een dag, zo vertelde Larus altijd, moesten ze een zware brug plaatsen. De sergeant van dienst verwittigde met luide stem dat iedereen moest opletten geen vingers op de foute plaats te laten. Helaas zat de rechterwijsvinger nog onder de balk… waardoor Larus plots maar 9 vingers telde. Maar hij bleef geschikt voor de dienst.
Larus en Maurice waren redelijk vlugge kerels en omwille van hun tour goed gekend bij het vrouwvolk. Zo leerde Larus de pittige Jeanne Jaspaert (°1921) kennen, dochter van Arthur Jaspaert (°1886) en Maria Flos (°1883). Larus en Jeanne trouwden op 28 april 1943. Ze gingen wonen in Dorpstraat nr 85 te Burcht waar Larus ook de krantenbedeling, de ‘gazettentoer’, verder zette. Maurice huwde met de mooie Blondina Bollaert uit Kruibeke en zal daar de krantenbedeling verder voor zijn rekening blijven nemen.
Hilarius op rondeDe gazettentoer breidde nog uit: er kwamen meer en meer weekbladen uit, de PRIOR pronostiek en de LITTLEWOODS waren in volle opkomst. Larus nam alles mee op zijn ronde. Ze openden een winkeltje waar rookgerief verkocht wordt, kranten en tijdschriften uiteraard, je kon er terecht voor de loterij en de pronostieken. Jeanne zorgde niet enkel voor de winkel maar ook voor het huisgezin. Bovendien was zij een uitstekende naaister.
In september werd bij Jeanne en Larus de eerste dochter Mariette geboren. Later volgen nog Luc (1945-2011), Monique (°1946), Johan (1960-2020) en Ann (°1966).
Dankzij de urenlange werkdagen, dankzij de gazetten, dankzij de winkel: het gezin floreerde behoorlijk goed.
Omdat hij geen groot schrijftalent had, bedacht Larus eigen kenmerken waardoor hij zijn klanten herkende. Zo was “die van neffe de witte deur” iemand die alle dagen een “antwaarpen” wou terwijl ze in de “drij trapkes” een “lèste niefs” wilden, “op den hof” moest er dan één keer in de week “een rijk der vraa” bezorgd worden. Hij bedeelde kranten in heel Burcht maar wist perfect wat elke klant nodig had. Hij hield het allemaal bij in zijn hoofd. Eén keer in de week trok hij naar zijn kamerke op “den entresol” waar hij zijn “boeken” ging doen. Dan wou hij absoluut niet gestoord worden. Enkel hijzelf kon zijn geschrift lezen maar het stond er allemaal in, alles op zijn eigen manier. De dag daarna was het tijd om te gaan afrekenen bij de mensen: “gaan ontvangen” heette dat.
Om aan te kondigen dat hij kwam ontvangen, gebruikte hij een kleine koperen trompet die echter heel luid en schel klonk. Het trompetje bestaat nog en klinkt nog altijd even nijdig. Larus was altijd gehaast en hij verwachtte van de mensen waar hij ging ontvangen, dat ze op staande voet naar buiten kwamen, hun portemonnee in de aanslag zodat hij direct kon afrekenen. Zowel kranten brengen als geld ontvangen deed hij dikwijls in looppas. Hij werkte dan ook heel punctueel: op een bepaald uur moest hij op een bepaald plaats zijn. Klanten beweerden wel eens dat ze op Larus hun wekker konden gelijk zetten.
Regenweer, koud weer, veel wind, Larus droeg altijd dezelfde kledij: een warme velourse vest en dito broek. In de zomer mocht het wel wat lichter zijn, maar hij zweerde bij zijn vest en broek in donkerblauw velours. Regenkledij gebruikte hij niet en zo gebeurde het natuurlijk dat hij thuis kwam tijdens een lange regenbui waarbij hij door en door kletsnat geworden was. Zijn handen stonden dan stijf van de kou en wie er op dat moment in huis was moest helpen om vader volledig te strippen en droog te maken. Maar eens droog vertrok Larus voor het vervolg van zijn tour, regen of niet.
Zijn fiets was altijd geladen met kranten, weekbladen en andere. De fiets was voor een buitenstaander onmogelijk te behandelen wegens zo zwaar geladen. Larus kon er echter wonderwel mee overweg en zelfs bij sneeuw en ijzel werden kranten en weekbladen vlot thuis afgeleverd. Ik heb ooit geprobeerd met zijn fiets te rijden maar dat was best gevaarlijk en is mij totaal niet gelukt.
Hilarius met zijn broer en echtgenotesNaarmate de kinderen groter werden, nam Larus ook meer werk aan. Zo besliste hij dat er de woensdagnamiddag en -avond door iedereen gerust een paar uren reklamefolders gebust konden worden. Reeds op dinsdagavond, als de folders al geleverd werden, maande hij iedereen aan om de binnengekomen reklameblaadjes in mekaar te schuiven zodat hij ’s anderendaags met één greep alle blaadjes vast had. En ‘iedereen’ was dan echt ‘iedereen’ want vrijers of lieven konden niet ontsnappen om de blaadjes in mekaar te steken. Tegenstribbelen was voor Larus geen optie !
Zolang Larus kranten bedeelde stond hij ’s morgens op rond 3.30u want dan werden de kranten aangeleverd. Maar o wee als de krantenleverancier te laat was om welke reden dan ook. De chauffeur werd dan overladen met alle kwalen van de wereld terwijl Larus zijn vingeren stond op te eten van zenuwachtigheid. Om verder op de dag slaap in te halen legde hij zich neer op de keukenmat vlakbij de kolenkachel. Hij vermeldde wel elke keer dat hij moest gewekt worden bijvoorbeeld om 5 voor 20 na 2 of een ander raar tijdstip. Dat was voor hem het teken dat hij dan minstens 20 minuten kon slapen: raar maar waar. En slapen, dat dééd hij ook: Larus lag geen minuut op het tapijt of hij was in een diepe slaap.
Larus stopte met de krantenbedeling in 1980 op zijn 63ste en zoon Johan nam de zaak over. Hij had genoeg kranten bedeeld, genoeg boekskes gebust, genoeg kilometers gefietst met een zware fiets. Maar heel zijn leven bleef hij de krantenman in hart en nieren en kon hij zich diep bedroefd voelen wanneer iemand de krant had opgezegd. Maar anderzijds was hij ook diep blij wanneer er een nieuwe klant was bijgekomen. In een krantenartikel van 1980, meldt de journalist: “ Burchtse krantenman zet de fiets op stal “. Larus bevestigde hierin dat “de mensen konden op mij hun horloge gelijk zetten”. Hij maakte van zijn stiptheid een erezaak.
Larus overleed op 24 januari 2009, hij werd 92 jaar. Jeanne overleed op 2 april 2010, zij werd 89 jaar. Maurice overleed op 21 mei 2018. Hij werd bijna 101 jaar.
Enkele grappige anekdotes.
Omdat Larus geen rechter wijsvinger had, had hij de gewoonte om te wijzen met zijn middenvinger. Als hij die vermanend omhoog stak, had dat een heel ander effect dan wijzen naar iets.
Als ééneiige tweeling leken de broers heel erg op mekaar. Ze hadden snel door dat dat voordelen kon opbrengen. Als tijdens hun legerdienst één van de twee ’s avonds wou gaan vrijen, bleef de ander op post zodat de kazernewacht dat niet zou merken.
Toen Larus pas kennis had met Jeanne wist ze in het begin niet altijd wie ze voor zich had. Pas toen ze de rechterhand zag had ze zekerheid.
Bij de trouw van zijn kinderen moest rekening gehouden worden dat die dag éérst de kranten moesten geleverd worden en pas dan trouwen!! De uren voor de aanwezigheid op het gemeentehuis, de trouwmis, daar moest rekening gehouden worden omdat “den tour” éérst moest gedaan zijn ! Larus was die dag dan wel al om 3.30u bezig maar zijn klanten hadden hun gazet.
Larus was ook een fervente kaartspeler. Geen enkel kaartspel was hem onbekend. Wiezen en bieden, zelfs geldspelen als “peeën” en andere hadden geen enkel geheim voor hem. Maar het liefst ging hij op “kippenkaarting” en dan kwam hij fier als een gieter thuis met één of meerdere gewonnen “kiekens”. Tot ergernis van Jeanne: “Larus, nu wéér een kieken??”.
Larus ?… zo maken ze er geen meer !
Tekst en foto's: André en Mariette Van den Broeck -Van Havenbergh